اسماعیل بوردشاهیان

نویسنده، مترجم، پژوهشگر

پارسی English

ترانه آبي

پیش در آمد

میان ساحل نشینان دریاچه ی کبود اورمیه – اعتقاد بر این است که ه رکس در اوایل بهار ، نیمه های شب رقص و معاشقه قوها را به تماشا بنشیند ، رویین تن می شود . این اعتقاد از دیر باز در میان آنان رواج داشته و دارد . اما تا کنون نه کسی معاشقه ی قو ها را دیده و نه رویین تن شده است .

قوی های سفید و گاه سیاه دریاچه ارومیه مثل سایر پرندگان مهاجر از اواخر تابستان تا اوایل بهار در دریاچه اورمیه به گردش اند و در اواخر زمستان ، روزهای شروع بهار ، نوعی جنبش و دگرگونی در بین آنان ایجاد می شوند که متخصصان و مردم محل آن را نوع یرفتار جفت یابی گروهی و هم چنین نوعی حرکت و آمادگی براب پرواز و مهاجرت دانسته اند .

قوها ، چند روز به تنهایی و یا گروهی بال می افشانند و می چرخند تا این که یک نیمه شبی ، آواز چرخش آنها شروع می شود – انان در صفی منظم و دایره های مکرر گشوده بال می چرخند ، بال می زنند و آواز می خوانند و موج افشانی می کنند ، به گونه ای از دور دایره رقص و آواز آنان گردبادی در میان دریا از بال و آواز به نظر می رسد . می گویند اگر کسی به میان رقص آنها وارد شود ، آنها می میرند و اگر کسی معاشقه ی عارفانه آنها را ببیند – رویین تن می شود . – من بسیار تلاش کردهام که در سواحل دور جزیره ها ، رقص آنها را به تماشا بنشینم – اما ز گرد بادی از مه و آب ، در دایره ای از حرکت لالها و آواز عاشقانه قوها چیز دیگری نیافتم . چند روز بعد ، شعر ترانه ی آبی و قصیده عشق دریا جاری شد و شاید همه از عشق قوها و راز پنهان دریا بود . و شاید هم این شعر ها را دریا سروده است من فقط از او وام گرفته ام

یوردشاهیان

 

ترانه ی آبی

بهاری شوریده می ورزد

با ترانه های گمشده بر لب

موج ها  را می ساید

شن ها و نمک ها را

باد را به دندان می گیرد و می فشارد

با دل شوره ای از آوازهای توفان

آشفته از عشق

تن بر سینه ی دریا می کوبد

وز سایش بهار و موج

هزار مرغ عاشق بر می آیند

هزار پرنده سفید

می چرخند

می گردند

موج ، موج

بال افشان

در دایره های مکرر

در هم می پیچند

شور گرفته در انعکاس آوازی یک دست

بوسه و آغوش است

در گردش عشق

که بر آب می گسترد

ای عشق ، ای عشق

دریا را مخوان .

موج ها و توفان ها ر ا

چشمان نا آشنا را

تنها باد را بخوان

موسیقی موج ها را

قطره  

 قطره

ترانه باران را

که در شب

شور عشقی گسترده

در زلال ترانه آبی

ارتعاش رگ های هستی را

در طلسم گیج حسرت بی خبری

تکرار می کند

می آید

می گردد

به آواز بوسه و آغوش

 پیوند می زند

رخسار نقره ای ماه

در پولک موج ها رقصان

پرهای پاشیده  از تن های عریان

در شب عاشقی

دختران دریا

می گردند

می چرخند

می رقصند

و در گذر بادی شیدا

بر ساحل نا پیدا

چنگ موجها را می نوازند

ترانهی عشق دریا را

در طغیان حس های گمشده

حسرت های فرو خورده

و اندوه های ناگفته .

 

ای کاش می توانستم

 به آواز لب گشایم

ای کاش موجها را به دهان می گرفتم

باد را از آن سوی این نیل خاموش می خواندم

و در سنگ چین جاده ی آبی نا پیدا

پریان آب را

به باران می سپردم

می خواندم در زلال شبی روشن

ماه را به آواز باران بخوانند

با ترانه های گمشده

آوازهای نا سروده

و حس های نایافته

و شریان جاری خون لذیذ پرستش

در مهتابی جزیره هی تنها

که عشق را

پریان عاشق را

بر جاده ی آبی بی انتها

به رقص عارفانه نیایش می کنند

می گردند

می چرخند

می پیچند

بال می سایند و موج افشان

در دایره های مکرر

بوسه و آغوش را

بر گیسوان آب

                   تصویر می کنند .

آه ، اگر چشم نا محرمی درنشیند

بر این پریان عشق

مرگ نا گزیر را می پذیزند

و رویین تنی را عرضه می دارند

ای کاش که نشینند

نگاه کن صبح است

ماه رف6ته است

بر گسترده دریا

خط موجی نیست

راهی و رهگذری نه

جز صدای پرنده ای مهاجر

که از دور می آید  

18/1/78
اورمیه - ایران 

 

از زخم شما

 

عقربي سياه گزيده تنم را

 

زخم نيش زهر آگينش را

 

از كودكي به تن دارم

 

زخم جانكاه درد شما بود.

 

آه ،‌در من حسرتي بود

 

                             نا گفته .

 

شبانگاهه

 

آتشي افروختم،‌

 

                     نشستم در كنار خانه

 

نياكانم آمدند ،‌

 

                   با اندوه  هزار ساله.

 

خواهرانم آمدند

 

                   با درد

 

                             با گريه .

 

برادرانم آمدند

 

با زخمهايي بر تن ،‌

 

-         زخم شلاق شما ،

 

-         چنان شرجه ماري ،

 

پيچيده در تنشان بود –

 

من استخوانهايشان را ديدم

 

نشستند همه در كنارم

 

خواندند از غم هزار ساله

 

از غم يار و

 

               اشك ماه

 

و زخم آن پرنده

 

                   كه اسير بود در باغ شما.

 

 

 

آه ،‌چه كسي ماه را بنفش كرده بود ؟

 

ماه بنفش نبود ،

 

سرخ بود .

 

خورشيد در غبار مه و ابر

 

داغدار دشت بود .

 

 

 

با ما گفته بوديد :

 

                   ((بيگانه باشماييم ))

 

با ما گفته بوديد:

 

                   ((از آسياييم

 

                   نا آشنا با خويشتنيم

 

                   رنگي ديگر داريم))

 

بر من

 

بر تن من

 

بر حسرت دل خواهرانم،

 

هزار زخم نهاديد.

 

درد درختي بر جانتان باد

 

كه بي فردايان زمانيد.

 

نگاه كن صبح است

 

ماه مي نشيند .

 

خورشيد بر مي آيد

 

خورشيد سرخ

 

و تنم گرم مي شود .

 

 2/3/73
برن – سويس

 

 

 

 زيستن من

 

عصیان بودنم

 

از چگونه زیستن شماست

 

                                      سر تباران

 

چهار چوبی تنیده اید

 

                             گرداگرد جهان

 

از اصولها ،

 

قاعده ها

 

دایره ای گیج

 

در گردش مکرر پیچ در پیچ

 

خسته ام از این گونه بودن ها

 

مرا معنای زیستن کافی ست

 

عریانی هر آنچه که هست

 

می خواهم حقیقی باشم

 

                                      عریان

 

                                                پاک

 

لبخندم ،

 

          لبخند باشد

 

شکلم ،

 

          شکل .

 

می خواهم دور شوم ،

 

رها

 

در بی کران رنگها

 

هر جا آتشی افروزم

 

سازی در معنا پردازم

 

شعری گویم

 

                   در حس

 

                             در عمق

 

                                       در معنا

 

و آنگاه درختی بنشانم سبز

 

برقصم ، گردش شاد

 

کوله بار آزادی بر دوش

 

سفری سازم پر معنا

 

آه ، من درختی خواهم کاشت

 

خواهم رقصید ،

 

                   گردش شاد

 

سبز خواهم شد چون برگ

 

به برادرانم در نروژ

 

به خواهرانم در اورمی

 

به دوستانم در گاربن

 

                             در هند

 

در هر جای جهان

 

خواهم نوشت

 

که بنشانند درخت هایی را

 

عصیان بودنم

 

از چگونه زیستن شماست

 

                                   سر تباران

 

بی معنی ست

 

          دنیای گیج و خسته تان

 

خانه ای خواهم ساخت

 

                             از آیینه

 

درونش تابش نور

 

رنگ به رنگ

 

سفید ،

 

          آبی ،

 

سبز

 

بنفش

 

خواهم گفت :

 

                   آیینه است دنیایم

 

این گونه است ، زیستنم

 

 12/7/73
سوئد – مالمو

 

 

 

اندوه یادها

 

ایستاده ام ، کنار در به انتظار

 

درخلوت غروبی پریشان

 

باد ، خسته می گردد میان درختان

 

با او دیگر پیغامی نیست

 

جز تنهایی من .

 

می خواهم اندوه یاد ها را

 

که گنگ می وزند در دل

 

دوباره به تن گیرم .

 

رها شوم در حجم مه آلود خاطره

 

خیس ،

 

          ازنم باران

 

پر ،

 

 از صدای رعد

 

شکلی ،

 

           در سکوت خاکستر .

 

سبز شوم

 

رنگ بگیرم

 

حسی شوم از عشق

 

آهنگی از ،

 

قطره    

 

          قطره

 

                   ترانه ی باران

 

که می خواهد ببارد ،

 

 ببارد ،

 

          ببارد

 

آه ، من این جا هستم

 

کنار در

 

کنار حس گمشده شما

 

با تنی خیس ،

 

از نم یادها

 

مرا از وزش حسی برگها

 

                             بشناسید .

 

ایران ، ارومیه 
 14/3/76

 

 

 

در باران

 

صبح بود

 

باران می شست

 

                   رنگ نارنج درختان خسته را

 

زرد و بنفش

 

                   برگهای فرو ریخته بر زمین را

 

مه می گذشت سرد

 

با غوغای باد در بر

 

حس مس کردم که باران

 

                             عبور خواهد کرد از تنت

 

خواهد شست

 

                   رنگ تنت را

 

خواهد برد     

 

             بوی تنت را

 

دور دور دور

 

             بر سکون خیس باغ

 

آنجا که مه می پیچد در رنگ خاطره

 

و ذهن ساکن می شود از اندوه و درد

 

صبح می گذشت خیس

 

نم کشیده و تر

 

در وهم و

 

          سکون و

 

                   خاکستر ،

 

عشق می آمد بر  دل

 

من کلامی می جستم از یاد و خاطره ،

 

گمشده در بهاری دور .

 

نگاه می کردم

 

نگاهم مات

 

نگاهم خیس

 

باران از چشمم می برید

 

 ایران –ارومیه 
11/3/77

 

 

 

شب نیلوفران

 

شب بود ماه آمده بود کنار پنجره ام

 

 میگفت :

 

          فردا ، نیلوفران عاشق را

 

به سنگی چند

 

          خواهند شکست

 

صنوبر ها غمگین بودند

 

ماه آتشین می گریست

 

و باد ، سرد  خسته

 

                             از ویرانه ی قلبها می گذشت

 

                   و بر ویرانی دست ها می نشست

 

و دیوار سنگی

 

تنها تکیه گاه نیلوفران بود

 

 

 

ماه بر بالای دیوار

 

دیوار سنگی بر بالای طاق آبی

 

با شرم و

 

          زخم و

 

                   درد

 

در صبح سرد و خاکستر

 

و باد خسته که می گذرد

 

از میان قلبها

 

از میان دست ها و سنگ ها

 

و سنگ ها پرتاب می شوند

 

بر رخساره ماه

 

بر تن نسیم

 

بر آبی عشق

 

و یقین عشق آدمی

 

تا نیلوفران عاشق

 

به سنگ بمیرند

 

                   در نیلی خاکستر.

 

 ارومیه – ایران 
28/3/75

 

 

 

برای لبخند تو

 

بوی آبی

 

بوی کاکوتی

 

بوی کوهسار و دشت

 

با ماه زخمی

 

                   که در صبحدمان می میرد .

 

و دستان خسته من

 

با دسته گلی

 

                   که بر آستانه ی خانه ات نهاده ام

 

این همه برای تو بود

 

برای لبخند تو

 

 ومهربانیت در آن صبح

 

باد می وزید

 

و چکاوک در آوازی ممتد

 

سفر شب را می خواند

 

((آه باران

 

پریشان نکنی لبخند آبی را

 

                                      در صبح ))

 

 

 

نگاه

 

دیدند که چشمها غمینند

 

گفتند که دریا را چه شده ست ؟

 

تنها در آشوب غم بود

 

توفان ابرهای سیاه

 

با باد خسته

 

                   که از دورها می گذشت

 

گفتند که باد را به میعاد دریا بخوانند

 

پس بر لب دریا نشستند

 

دیدند که غریوی بر نیامد

 

 دریا اندوهناک تهی می شد

 

باد از غریو ها می نشست

 

پس چشمها گریستند .

 

14/7/77

 

پایان مقاله

نظرات

نام:
شماره تماس :
شماره امنيتي: